Ka jingshit kyrang ka sngi

Ha ka jingshit kyrang jong ka sngi mynta ka taïew ha Meghalaya bad ha ri India baroh kawei, ka palat liam na kiwei pat ki snem kiba ngi dang lah ban kynmaw.  Ha u Jymmang...

Kynjatshai

— 4 minutes read
Editorial

Ha ka jingshit kyrang jong ka sngi mynta ka taïew ha Meghalaya bad ha ri India baroh kawei, ka palat liam na kiwei pat ki snem kiba ngi dang lah ban kynmaw.  Ha u Jymmang 2016, ka jingshit jong ka sngi ha Phalodi ha Rajastan ka poi haduh 51 degree Celcius, kaba long ka jingshit kaba jur duh ha ka ka 100 snem. Ha ka snem 2021, ka India ka la mad ka jingshit kyrang jong ka sngi kaba la kot shaduh ka 48 degree Celcius ha Barmer bad ha Rajasthan. Ha ka snem 2022, ka Jaipur ka la mad ka jingshit kyrang jong ka sngi. Ha u ïaiong mynta ka snem, ka Jaipur kaba long ka nongbah jong ka Rajasthan ka la mad ka jingshit kaba la kot shaduh ka 45 degree Celcius. Ka nongbah Delhi, Agra, Pilani bad Toktak, ki dei ki shnong kiba mad ïa ka jingshit jong ka sngi man la ka snem. Hynrei, mynta ka lyiur,  ka jingshit ka la kynjoh sha ka 43 degree Celcius. Kane ka jingshit kaba la ktah ruh ïa ka jylla, ka la pynlong ïa ka tnad ka thoh ka pule jong ka jylla ka la bthah ïa ki nongpynïaid ban ym pynlong shuh ïa ki programme kiba shabar na ka daw jong ka jingshit kyrang nong ka sngi. Kane ka tnad ka la bthah ruh ïa ki  nongpynïaid jong ki skul ba Collge lada ki long ki jong ka Sorkar lane jong ki ‘riew shimet ba kin pynbiang ïa ki jingdih ORS bad ka umsohjew bad ai ïa ki khynnah skul bad ia ki samla pule lada mih ka jingdonkam kynsah. Ka tnad ka thoh ka pule ka la bthah ruh ban ki nongpyniaid ïa ki jaka pule ban piet ba ki nongpule kin long kiba lait na ka jingtyrkhong jong ka met. Kane ka jingshit kyrang jong ka sngi, ka la long long kawei na ki jingeh kaba khraw ym tang ia ka jylla Meghalaya, hynrei ïa ri India hi baroh kwei. Ym tang katta, ka India Metreological Department kaba peit ia ka jinglong jingman jong ka suinbneng, ka la iathuh ba kane ka jingshit kan dang iaibteng. Kane ka jingshit kan ktah ruh ïa ka jingkoit jingkhiah. Ka jingshit jong ka sngi, ka pynlong ïa ka jingtyrkhong jong ka met, ki briew kiba lah ban ïoh ïa ka jingpang heat stroke, ka jingshoh tlot bad kiwei. Ka jingshit palat jong ka sngi, ka ktah ïa ka ïoh ka kot bad kum juh ruh ïa ka pyrthei ka mariang.

 Kaei kaba ngi lah ban ïaleh pyrshah ïa ka jingshit. Kawei kaba ngi lah ban leh ka long ban pynshai lem ïa ki paidbah halor ka jingshit kaba ktah ïa ka jingkoit jingkhiah. Ngi lah ban pynsaphriang ïa kane ka jingpynshai jong ngi lyngba ki lad pathai khubor, ki kot khubor, ka All India Radio, TV Channels bad kiwei ki lad pathai khubor. Ban pynduna ïa ka jingshit kyrang jong ka sngi, ngi lah ban pyndon kam noh ïa ka bording kaba pynmih na ka mariang kum ka lyer bad ba ki kjat sngi. Ka jingpyndon ïa kiba kum kine ki jiat bording ïa kaba ngi ong ki Solar Engergy, kin ïarap shibun ban pynduna ïa ka jingshsit kyrang jong ka sngi. Ka jinpyndonkam ïa kiba kum kine jait jingtrei kam, kin long ruh ki lad ai kam ai jam bad pynkiew ruh ïa ka ïoh ka jong ki paidbah. Ngi lah ban pyndon kam ïa ka bording ba ngi ïoh ba ka Solar Engergy ha kaba ïa dei bad ka rep ka riang. Da kaba pyndonkam ïa kine ki jait bording, ngi lah ban pyniaid ïa ki kor ki bor rep ki ban bsa um sha ki lyngkha bad ki hali. Ka jingshit kyrang jong ka sngi, ruh ka la ktah shibun ïa ka koit ka khiah jong ki nongshong shnong, ym tang hangne ha Meghalaya, hynrei kham tam eh ha ki jaka ri thor jong ka ri India. Ki nongshong shnong ki dei ban nang ban sumar dalade ïalade. Ki don kiba lah ban shah ïa ka jingshitkyrang jong ka sngi. Ki don pat kiwei kiba ym lah ban shah ïa ka jingshit kyrang jng ka sngi. Kito kiba ym lah ban shah ïa ka jingshit jong ka sngi, ki hap ba peit ba ka met jong ki kam um thyrkhong bad ban pynbiang ïa kane, ka dei sa tang ka jingdih um. Dei ban long kiba phikir na ka jingshit kyrang jong ka sngi. Ym dei ban shah ïa ki khynnh ban ïaleikai shabar ha ka por shiteng sngi, kaba long ka por ha kaba ka jingshit ka thang haduh katta kata. Ym dei ban kheiñ sting ïa kino kino ki jingpang ba ngi ïoh na ka jingshit palat jong ka sngi. Lada donkam, dei ban leit shim dawai na ki doktor.