Ha kine ki khyndiat snem ba la dep, la don uwei u nongleit kiew haw-haw jong ka America u la ïoh lad ban leit arsien sha u bnai. Ha kata ka sien kaba ar ba u la leit sha u bnai, u la pyndep ïa kita ki jingwad bniah halor ki jingkylla ba u la shem na kata ka jingleit jong u ha ka sien kaba nyngkong bad kata ka jingleit jong u sha u bnai ha ka sien ka baar. Ha ki nongthoh kot khubor ki la kylli ïa u, aiu ula shem hapdeng ka jingleit jong u sha u bnai ha ka sien kaba nyngkong bad ka sien ka baar. Uta u saiantis nongleit kiew haw haw u la ong, “Haba nga leit sha u bnai ha ka sien kaba nyngkong bad haba nga peit nangtei na u bnai ïa kane ka pyrthei, ka mynsiem jong nga ka dap da ka jingkmen ban ïohi ïa ka pyrthei ba ka tyngshaiñ kum u mawlynnai. Ka Sorkar America ka la phah biang ïa nga ban leit lum jingtip biang na u bnai. Ynda nga la pyndep ïa kita ki kam ki jong nga, nga la peit biang ïa kane ka pyrthei. Ka mynsiem jong nga ka la dap da ka jingsngewsih bad bynniaw, “Ka pyrthei kam long shuh kum ha kato ka por kaba nga la leit sha u bnai ha ka sien banyngkong. Ka pyrthei kam tyngshaiñ shuh namarba la tap sa tang da ka jakhlia.
Kane ka pynsngewthuh ïa ngi, ba ka pyrthei kaba mynshuwa ka long kaba khuid kaba suba, hynrei mynta, kam long shuh kumta. Ka pyrthei mynta ka la long kaba jakhliah haduh katta katta bad ka jingjakhlia jong ka ka la rben kat u lumbah lumsan. Ka pyrthei mynta ka tap lup da ki plastic jakhlia kat shaba ïaid bad kat shaba phai. Ka jingpynmih ïa ka plastik ha pyrthei ka long haduh 400 million ton shi snem shi snem. Shiteng na kitei ki plastic ki dei kaba ngi pyndonkam tang shi sien bad ngi bret noh ïa ki. Ka jingshna biang ïa ki ka long tang 10 na ka 100. Ha kaba kut, kumba 23 million ton kine ki platik ki tuid sha ki wah bad ki duriaw bad ki pynjakhlia ia ka pyrthei.Ka jingïoh jaka jong ka jingdon jong ki plastik ha ki wah bad ki duriaw, ka pynlong bih ïa ka um. Kane ka long ka jingma kaba khraw ïa ka jingkoit jingkhiah ïa u khunbynriew hangne ha pyrthei.
Hynrei, kine ki plastik ba la khang ba la mana ki ïaid ïew bha bad ki paidbah ki pyndonkam ïa ki ha kiba bun ki liang. Lada ngi kwah ba ka mariang, ka ri Meghalaya bad ka jait bynriew kan long kaba khuid kaba suba, ma ngi iwei pa iwei, ngi dei ban kyntait mar dor ïa ka jingpyndonkam ïa ki plastik ba ngi lah ban pyndonkam noh da ka pla iew. Ngi dei ban pynbor ïa ki paidbah jong ka ri jong ka ba kin ym treh ban pyndonkam plastic, bad dei ruh ban pynshitom ïa kito kiba pyndonkam ia ki plastik da kaba daiñ da ka kuna kaba heh. Haba mih ka jingbyrngem na ka Sorkar ba dei ban pynshitom ïa kiba kum kine ki jingpynkheiñ bad ai ba ki nongtrei Sorkar kiba dei peit ïa kane ruh kin ïa shitrhem bha, bad ka dei ban don ka jingïai bteng kaba man la ka sngi khnang ba kan khuid ka pyrthei.
