Ka sorkar ka dei ban shim nuksa na ka Mawlynnong

Ka jingpynkhuid ka long kaba donkam bad kyntang bha bad ka la don ka jingong, ‘ka jinglehkhuid ka ïajan eh bad ka jinglong ‘riew blei’. Ban lehkhuid ïalade shi met, ha ïing ha sem, ha...

Kynjatshai

— 3 minutes read

Ka jingpynkhuid ka long kaba donkam bad kyntang bha bad ka la don ka jingong, ‘ka jinglehkhuid ka ïajan eh bad ka jinglong ‘riew blei’. Ban lehkhuid ïalade shi met, ha ïing ha sem, ha shnong ha thaw kalong shisha kaba donkam.                 

Ka shnong Mawlynnong kaba rit hynrei ka la paw kylleng ka pyrthei tang ka jingkhuid jong kawei pa kawei ka ïing ka don ka jingkit-khlieh ban lehkhuid man ka jong ka ïing bad ki sawdong sawkun jongka. Ki khynnah rit naduh na ïing haduh skul la hikai bad pyn-sngewthuh ïa kiba ki dei ban leh-khuid ïa ka shnong ka thaw. Ka dorbar haduh ki nongshong shnong ki don ka jingkitkhlieh lang ban peit ïa ka khuid ka suba jong ka shnong. Na kata ka daw ka la ïoh nam kum kawei na ka shnong kyndong kaba khuid tam ha India. Ia ka nuksa jong ka Mawlynnong la kwah ia bud lem kiwei kiwei ki shnong. Lah don ruh iwei-ar ki shnong kiba lah bad don ruh kiba lah kham palat ka jingkhuid ia ka Mawlynnong ruh hynrei dang bun pat kiba dei ban dang pyrshang tyngeh ban wanrah ka jingkhuid nangne shakhmat ter ter.        

Ban shu pynkhuid shisien arsien ha ka shi snem kam don jingmut. Ka jingbuh tin/plastik thep ñuit ruh i kumba shu long kamkai lut namar wat lada ki dap bad shlei ki jaboh ruh ym don ba peit ne phikir satia. Lah i lehraiñ pynban ki nongïaid nongïeng ha lynti ha synkien. Ha ka jingshisha, kum mynta ki por ba kham pahuh ki pisa shnong, ïa ki tin/plastik thep nuit dei ban phah peit bad pynkhuid ha ki volunteer shnong lane  buh briew  nongpyn-khuid da kaba siew bai pynkhuid kynta noh ba kin pynkhuid tang tang shi kynta ei ei shi step, uwei na sha ka dong mihngi, uwei pat sha ka dong sepngi, shatei shathie  ter ter jong ka shnong  tang shi snem ruh,ki trai shnong ki la mlien, ki la sdang sngewthuh bad ïohi nuksa ban lehkhuid noh. Ynda ki la mlien, kumta ruh kin sa  ïa myllen.                 

Ki shnong ba kham heh kham ïar  kiba don bun tylli ki dong, ki lah ruh ban ai khusnam ïa ki dong kiba lah ban leh khuid tam. Ki nongmih-khmat kum ki MLA/MDC ruh ki dei ban ïa peit kyrpang bad ai jingïatrei lang bad ki bor shnong bor raid. Ka sorkar lyngba ki Block ne Department sorkar bapher bapher kum ka PWD, PHE, Health, etc  kim dei ban shu ieh tang ha ki bor shnong bor thaw hynrei kidei ban ïa peit bad shimkhia lang lada ki kwah shisha ban wanrah ïa ka jing-khuid kylleng ki shnong ka ri Khasi-Jaiñtia. Nalorkata, dei ban ai jinghikai lang bad wat ban ai jingsneng ruh ïa ki nongshong shnong, ki khynnah skul bad ki riew paidbah nongïaid nongïeng baroh ba kin tip ïa ka dor jong ka jingleh-khuid. Lada kiwei ki shnong ki lah, balei kiwei kim lah. Lada ïa kitkhia lang bad ïa kwah lang,ym don ka bym lah. Sdang noh ban pyni nuksa ïa kiwei pat ki jylla ka ri India ba ngi dei shisha kata ka ‘Scotland of the East’ kumba la ai nam ki Phareng naduh ki por  mynshwa.

Tangba ka jingleh khuid kam dei pat ban long tang shi por ar por. Donkam ka prokram kaba ïai neh ban ïohi shisha ïa u soh jong ka jingjop jong ka jinglehkhuid. Ha man ki surok bah, ka donkam ka waste collection centre ne ka jaka bret niut khnang khnang ba kiba ïaid ba ïeng, ki nongwankai ba kin bret ïa ki jaboh, ym dei ban bret pathar, ha man ki jaka jngohkai ki dei ban don ki jaka bret niut.