SHILLONG:
Ki nongtrei jong ka Accredited Social Health Activist (ASHA) myn ha ka sngi thohdieng, ki la ong ba kin nym shongthait na ka jingïakhih jong ki, tad haduh ba ka sorkar ka la pynbiang ki jingdawa jong ki. Ki la pynlong da ka jingïaid paidbah ha ka jylla myn ha ka 17 tarik, Naiwieng, kum ka dak jong ka jingïakhih pyrshah ïa ka sorkar halor ka jingsngap mynthi pyrshah ïa ki jingdawa jong ki, ba kynthup ïa ka jingsiew ïa ka bainong jong ki.
Da ki spah ngut ki nongtrei ASHA ki la tuid katba ki la ïashim bynta ha katei ka jingïaid paidbah, kaba la kylla long ka jingïaid paidbah ha madan Malki. Da kaba pynbna shaphang kitei ki nongïakhih, ka President jong ka Meghalaya Accredited Social Health Activist Workers’ Union (MASHAWU), ka Marajune Myrsing, ka la ong ba kin nym sangeh bad nym pyndem lada ka sorkar jylla ka pylom ban ai jingïarap halor ka jingdawa jong ki.
Ki nongtrei ASHA ki la dawa ba ka sorkar jylla ka dei ban pynkiew ïa ka tulop jong ki naduh T. 2,000 haduh T. 5,000. Da kaba ong ba ki nongtriei ASHA ki don ïa ka hok ban dawa, ka Myrsing ka la ong kumne, “Ka Myntri ka koit ka khiah, ka la dep pynbna ba ka tulop jong ki nongtrei ASHA ka dei T. 5,000 hynrei ka tip ba ka sorkar ka siew ïa ki tang T. 2000 kaba mut ki ïoh tang T. 66 shi sngi.”
“To ngin ïa pynkynmaw ba katei ka Myntri ka koit ka khiah ba ka sorkar jylla ka la kular ban ai ïa ka T. 2000 hadien ba ka la shim noh ïa ka jingïoh jingmyntoi na ka ABF/MBBS, ka bym pat shym la siew la da ki bun bun snem mynta,” bynrap ka Myrsing. Shuh shuh, ka Myrsing ka la ong ba katei ka kynhun kan sa ïashem biang lashai ka sngi na ka bynta ban shim ïa ka rai ba kumno ban shimkhia.
“Ng la pynbna ïa kane ka jingïaid paidbah ba jai jai ha baroh ki district, kaba la pynkut noh mynta ka sngi bad naduh lashai ka sngi, kan nym dei shuh ka jingïaid paidbah ba jai jai, hynrei kan dei ka jingïaid paidbah jong ka jingïakhih. Nga kyrpad ïa ki dkhot jong ka EC ba kin leit ha katei ka jingïalang lashai ka sngi na ka bynta ban rai halor ka jingshim khia ban wan,” ong ka Myrsing.
Ki jaka treikam jong ka koit ka khiah kiba don ha ki 7,000 tylli ki shnong ki la shah ktah ha ka jingpeit jong ka indefinite strike ba la pynlong da ki nongtrei ASHA ha kine shiphew sngi ba la dep.
Ha ka 15 tarik, Naiwieng, ka Myntri ka koit ka khiah, ka Kong Ampareen Lyngdoh ka la pyni da ka kot donkam ba dei halor ka jingsiew tam ïa ka pisa kaba dei ban ïoh ki nongtrei ASHA kaba la phla da kawei ka nongtrei ASHA na Kyrdem public health centre (PHC) kaba la ïohpdiang haduh T. 82,000 kum ka performance incentives bad ka tulop ba ka ïoh haduh hynriew bnai.
Katkum katei ka kot donkam, kaba bun ki nongtrei ASHA ki la ïoh sei ïa ka pisa kaab kot naduh T. 23,000 haduh T. 82,000 ha ki hynriew bnai kaba dei naduh ka 1 tarik, Ïaïong haduh ka 30 tarik, Nailur 2023 kaba dei hapoh ka tarik jong ka bank payment credit. Ka Lyngdoh ka la ong ba kine ki volunteer ki la ïoh da ka pisa ba biang bha.
Da kaba ong baq ka jingïateh bad ka ASHA ka long kaba shai naduh ka sngi ba nyngkong, kaba katkum ka kyndon, ka la ong ba khlem don ka jingkular ïa ka tulop ne kular ïa kano kano nalor ka bynta ba ki nongtrei ASHA ki la don ka jingïateh.
Ka la bynrap ruh kumne, “Lada phi kwah ban wan ban ïakren, ka jingkhang jong nga ka plie beit. Nga la kyrshan ïa kane da ki paidbah, nga dei ka briew jong ki paidbah, ngan sa ïakynduh ïaphi hynrei wat wan pat da kawei pat ka jingkhmih lynti kaba ngam lah ban pynbiang.”
