Ka 128 (I) AD Rule ka buh jingma ïa ka jaitbynriew donkam ban pynkylla noh, ong ka KHNAM     

SHILLONG:Ka Khun Hynniewtrep National Awakening Movement (KHNAM) myn ha ka 11 tarik Kyllalyngkot 2024, ki la leit ban ïa kynduh bad u Chief Executive Member (CEM) ka KHADC u Bah Pyniaid Sing Syiem ban pynsngew...

Kynjatshai

— 5 minutes read

SHILLONG:
Ka Khun Hynniewtrep National Awakening Movement (KHNAM) myn ha ka 11 tarik Kyllalyngkot 2024, ki la leit ban ïa kynduh bad u Chief Executive Member (CEM) ka KHADC u Bah Pyniaid Sing Syiem ban pynsngew halor ki lai tylli ki mat kiba ktah ïa ka jaitbynriew, kynthup ban pynkylla noh ïa ka 128 (I) AD Rule.

Haba kren sha ki lad pathai khubor u President ka KHNAM u Bah Thomas Passah u la ïathuh ba ha kane ka jingïakynduh bad u CEM ka KHADC na ka liang ka KHNAM ka la ïoh ban ai jingmut sha ka Council halor ka jingap jingma na ka jingbym wanrah ka jingpynkylla ïa ka 128 (I) AD Rule.

“Naduh 2016 ngi la ïakynduh bad ki CEM na ka bynta ban ïa kren halor ka 128 (I) AD Rule, kaba kren halor u briew uba donhok ban thep vote ha District Council bad ngi la dep ban thoh ban phah pynkylla halor kane namar ka dei ka aiñ kaba ap jingma ïa ka jaitbynriew,” u la ong.

U la bynrap, “Kumta ngi la dep ban thoh sha ka District Council ba ka dei ban pynkylla bad pynskhem noh halor kane ka aiñ bad dei ban kdew shai ba  dei tang u Khasi uba don hok ban thep Vote ha District Council;  khnang ba lada don ba ujor sha ïingkashari kane ka aiñ kan ym ïap.”

Haba batai halor kane ka 128 (I) AD Rule, kaba kdew ba uno uno u briew uba ïoh ban thep Vote ha District Council u dei ban long u nongshong shnong ka Ri India, u dei ban long uba la kot 18 snem ka rta, u dei ban don ha ka met ba koit ba khiah bad jingmut kaba beit, ym dei ban long u briew ba la shah pynrem ha ka ïing kashari lane ha kano kano ka aiñ, bad wat la ym dei u Khasi hynrei u dei u nongshong shnong u ba la sah 12 snem.

“Halor kane ka bynta ngi la ïoh ban ïakren bad u CEM bad ngi la ai jingmut ba dei ban pynkylla noh ïa kane da ka bsuh lang ïa ka kyndon ba thymmai kaba kdew shai ba u, ba lah ban thep vote ha District Council, u dei ban dei na ka jaitbynriew Khasi bad pyndam noh ïa ka jingkdew ba un dei u nongshong shnong ba pura ka jylla,” u la ong .

“Ha ka jingïakynduh bad u CEM u la ong ba kane ka dei ka ba donkam bha kum ka District Council bad u la kular ban shim khia ïa kane bad ka dei ka kam kaba dei ban leh noh marmar bad ngin sa ïakynduh bad u DCA Minister ruh khnang ban ym don kano kano ka jingma ïa ka jaitbynriew.”

Ka KHNAM ka la ïakynduh ruh bad u CEM na ka bynta ban ujor halor ka jingshim dor ka Hima haba ki nongshong shnong ki leit ban shim ïa ka dulir Pynskhem na ka bynta ban register ïa ki jaka puta ha KHADC.

“Kiba ktah ïa u paidbah halor ka Khasi Hills Autonomous District Regulation and Administrationof Land Act 2021 kaba dei ka aiñ kaba ailad ïa ki trai jylla ban register ïa ka khyndew ka shyiap hapoh ka KHADC hynrei halor kane na ka liang ka KHNAM ka la wan ban jingujor halor ka jingshim dor haba ki leit ban shim ïa ki kot donkam na ki dorbar ki raid ka Hima ban register hapoh ka KHADC.”

U la ong, “ka don ka jingbym ïaid beit namar kane ka aiñ ka batai ba katno ki dei ban shim ïa ka dor. Kino kino ki ba shim ïa ki dulir pynskhem kaba hap ïoh na ki Hima bad kane ka aiñ  ka kdew ïa ka dor ba donkam ban shim kat kum ka jingheh ka jaka. Hynrei ka jingujor hi ka long ba haba shim ïa ka dor na ka liang ka Hima ka shim ïa ka dor kaba heh kat kum ka Sq.ft. kane ka pynjynjar ïa ki paidbah.”

U la bynrap, “Haba ym pat don kane ka aiñ na ka liang ka Hima ka ju register ïa ka jaka bad mynta ba la wan kane ka aiñ, hato ka Hima ka shim ïa ka dor ban register ne ban ai dulir pynskem kane kam shai. Namar kane ka aiñ ka kdew ba ka Hima kam lah shuh ban register ïa ka jaka hynrei hap beit ban register tang ha District Council namar lada u juh u briew, ka juh ka jaka un hap ban register ha ka Hima bad ha DC bad lada ka long kumne kan wanrah jingeh namar ka jingheh ka dor bad ka jingdon ki jyrwit jyrwat lehse kiba bun ki paidbah ki lah ban leit register noh sha DC ophis te kane ka aiñ kan ïap noh.”

Ha kaba ïa dei bad kane na ka liang u Pyniaid Syiem u la kular ban shim khia bad un sa pynbeit bad ki bor ba dei peit.

Kawei ka mat ka ba la pynsngew da ka KHNAM ha khmat u CEM ka long halor ka Trading Laisen kat kum ka Section 10 (2) United Khasi Jiantia Hills District Trading by Non-Tribal Regulation Act 1954, bad na ka liang ka KHNAM ka la kyntu ïa u CEM ban kyntu ïa ka Council ban sangeh noh ban ai trading laisen ïa kiwei pat ki jaitbynriew.

“La ka dei ha Iewduh, Khanapara, Umsning, Nongpoh bad kiwei kiwei ki jaka kiba i donkam ban yn ym ai trading laisen shuh sha ki bar jylla khang ba ki Khasi hi kin ïoh ïa ka lad ka lynti ban leh ïa ki kam khaïi ha ka jylla.”