Mad jingeh ki khynnah skul namar ka jingjaboh ka lyer ha Byrnihat

BYRNIHAT: Ki khynnah pule ka Don Bosco School ha Harlibagan, Byrnihat, Ri Bhoi District, ki la mad ïa ka jingeh haba ki la ud ba ka karkhana ba marjan ka pynmih ïa ka tdem kaba...

Kynjatshai

— 4 minutes read
Ki khynnah pule ki la mad ïa ka jingeh na ka jingpynmih ïa ka tdem kaba sma iwtung bad kaba pynjaboh ruh ïa ka lyer na ki karkhana ba marjan
Ki khynnah pule ki la mad ïa ka jingeh na ka jingpynmih ïa ka tdem kaba sma iwtung bad kaba pynjaboh ruh ïa ka lyer na ki karkhana ba marjan

BYRNIHAT:

Ki khynnah pule ka Don Bosco School ha Harlibagan, Byrnihat, Ri Bhoi District, ki la mad ïa ka jingeh haba ki la ud ba ka karkhana ba marjan ka pynmih ïa ka tdem kaba sma iwtung kaba pynjaboh ruh ïa ka lyer.

Ha ka 9 tarik Rymphang, 2023 katba ki khynnah skul ki dang pynkhreh ïalade na bynta ka jingïalehkai sport, kynsan kynsan ki la sdang ban prie na ki daw jong ka tdem ka ba mih na ka Meghalaya Cast bad Alloy Private Limited, ka karkhana  kaba don marjan jong kane ka skul.

Ki nongpynïaid skul ki la pyntip ba kane kam dei ka sien kaba nyngkong ba la jia kumne hynrei kaba la ju jia barabor.

Haba kren halor kine ki jingjia, u principal kane ka skul, u Fr. Kmenlang Nongrum u la ong ba kane ka karkhana ka la ktah bha ïa ki khamtam ha ka liang ka koit ka khiah.

Na ka liang u Fr. Kmenlang u la ong ba u la ïoh shibun ki jingujor halor ka jingpynmih tdem bad ka jingsma na kane ka karkhana kaba la ktah jur ïa ka koit ka khiah jong ki khynnah skul bad kumjuh ruh ki nongshong shnong. Shuh shuh la don ka jingkynnoh ba kane ka karkhana ka pyllait jaboh ha ka wah ba marjan kaba ktah shibun ïa ka mariang.

Katkum ka jingïathuh ki nongïalam shnong, kynthup ïa u rangbah shnong u Bah Sisten Nongrum bad u Secretary shnong u Bah Bosco Klein, ki la ong ba kane ka karkhana ka la ktah haduh katta katta khamtam ïa ki khynnah skul bad ki nongshong shnong.

Ki nongïalam ka thaiñ ki la buh jingkylli ba kumno kane ka karkhana ka ïoh jingbit ban pyntreikam marjan bad ka skul kaba la don lypa ha kane ka jaka naduh ka 5 tarik Rymphang, 1997.

Ka jingduna jong kane ka karkhana ban pynbiang ïa ka No Objection Certificate (NOC) na ka liang ka shnong naduh u bnai Naiwieng 2022 ka la nang pynkhuslai arshah.

Ha u bnai Nohprah 2022, ka executive committee ba thymmai jong ka shnong ka la ai da ka shithi sha ki trai karkhana, ryngkat ki jingkyrpad halor ki jingdonkam ban pynbiang ki kot bad ban ïaid ryngkat ki kyndon jong ka shnong ban pynduna ha ka jingpynmih jakhlia.

Hynrei na ka liang ka kompeni kam shym la shimkhia ïa kane ka jingkyrpad kaba la pynbitar ïa ki nongïalam shnong halor ka jingbym burom na ka liang ka karkhana ïa ki nongpynïaid shnong.

Haba buddien ïa ki jingujor pyrshah ïa ki, ki nongpynïaid jong ka kompeni ki la kyntait ba ki la leh bakla  bad na ka liang ki nongpynïaid ki la ong ba ka tdem ba mih kam dei tang na ka karkhana ka jong ki hynrei na kiwei ki karkhana ba marjan.

Shuh shuh, ki la bynrap da kaba ong ba kim shym la pyllait ïa ki jakhlia ne ka um jakhlia na ka kompeni jong ki ha ka wah hynrei ki thied bad ki lum ban bret ha ka rukom kaba dei. Ki la ong ruh ba ka karkhana ka ju pynmih kumba 80 ton u nar ïa kaba la ju peit bniah bha bad ka karkhana ka skhem kumno ban pynneh pynsah ïa ka mariang kaba khuid.

Hadien ba ka video, ha kaba iwei i khynnah skul i la prie, ka la saphriang, ki bor pynïaid distrik ba la lamkhmat da u Magistrate L Kharmon bad ka Meghalaya State Pollution Control Board ba la lamkhmat da u Y.F. Laloo ba dei u Environmental Engineer, ki la shim khia bad leh ruh da ki kam. Ki la pynlong ka jingjurip bad ka jingtohkit ïa jan baroh ki karkhana kiba don ha kane ka jaka bad ki la lum bad leh ruh ïa ki test kiba donkam.

Kumban shu pynkynmaw, ka State Pollution Control Board ka la daiñ kuna ïa ki katto katne ki karkhana ha ki thaiñ Byrnihat ha u bnai Nohprah 2022, Kyllalyngkot 2023 bad Rymphang 2023, kum shi bynta ba ki nongpynjakhlia ki hap ban siew ne ka “Polluter Pay Principle”.

Ka Board ka thmu ban ïai khmih bniah ïa ki katto katne ki karkhana ha kane ka thaiñ, ba kino kino ki karkhana kiba la shem ba ki pynkheiñ ïa ki aiñ halor ka mariang, yn pynshitom katkum ki aiñ bad ki kyndon ki ba la buh.