Sngewkhia jur u Conrad halor ka jingkylla ka mariang

SHILLONG: U myntri rangbah ka sorkar jylla, u Conrad K Sangma u la ïathuh da kaba ong ba ki lum thah kin sa um lut tang hapoh ka shiphew snem. U la pyntip ïa kane...

Kynjatshai

— 4 minutes read
U Myntri Rangbah ka jylla, u Conrad K Sangma
U Myntri Rangbah ka jylla, u Conrad K Sangma

SHILLONG:

U myntri rangbah ka sorkar jylla, u Conrad K Sangma u la ïathuh da kaba ong ba ki lum thah kin sa um lut tang hapoh ka shiphew snem. U la pyntip ïa kane ha ka jingïalang kaba long mynta ka sngi ha nongbah Shillong, kaba ai kyrteng, ‘G20 conclave’ “Nature Solves: A new framework for our sustainable future”. ïa kane ka jingïakynduhlang la pynlong da ka kynhun, ‘Observer Research Foundation’ (ORF), ryngkat ka jingïasnohktilang bad ka Meghalaya Basin Development Agency (MBDA), jong ka sorkar jylla.

U Conrad ha ka jingkren jong u, u la pyntip ba u lah dep ïatai bad ki riewstad saian bad u la ong ba ki lah dep ban pynshai da kaba ong ba ki lum thah kiba don sawdong jong ka dewlynnong ‘Arctic’, kin sa um shen bad ka lynti kaba ïadei bad ka leit, ka wan ban kit ïa ki mar, kan sa ktah. U la ong, ba halor kane ka mat, la donkam ban tih bniah bad wad ïa ki lad ki lynti ban pynkhreh lypa ïa ka jingwan ka jingkylla jong ka mariang.

 “Kum ka sorkar bad baroh ki nongshong shnong ngi donkam ban shim khia ïa kane ka mat namar ngi lah sakhi ïa kane ka jingkylla jong ka mariang da lade hi. Ngi hap ban peit thuh bha ïa ki lad ki lynti bad ban thaw da kiwei ki jingïada ba ngin lait na kine ki jingjulor ki ban wan ha kine ki phew snem shakhmat. Ngin nangïaiwad ki lad ki lynti ba ngin lah kumno ban ïakhun ïa kine ki jingkylla bad ban pynneh pynsah ïa ka mariang. Ngi lah ïohi shai ba ka jinglong jingim jong ngi kaba man ka sngi bad ka jingtrei jingktah, ha ka roi ka par ka don ka jingïadei bajan bad ka jingkoit jingkhiah jong ka mariang. Ka long kaba donkam eh ba ngin pynïahap ïa ki jingthmu bad ki jingtrei jong ngi bad ka koit ka khiah jong ka mariang. Ngin hap ban thaw ki lad kiba ïahap bad kiba nym ktah ïa ka jingjulor jong ka mariang,” la ban jur u myntri rangbah.

U la ong ruh ba ka jylla Meghalaya ka don shibun ïa ki marpoh khyndew, kum u dewïong, hynrei u la ong ba kam bha pat ban thaw ïa ki jaka pynmih bording na kine, namar kan ktah ïa ka mariang. U la ong ba ka sorkar ka la pynkhreh ban ai ïa ka roi ka par sha u paidbah kaba ïahap bad kaba bha, ha kajuh ka por kaba yn ym ktah ïa ka koit ka khiah jong ka mariang.

“Ngi lah phiah lypa ïa ka rukom synshar ha kane ka jylla, khnang ba ngin lah ban pynbha bad pynbeit kum ïa kine ki mat treikam, naduh ki shnong haduh ka jylla baroh kawei. Ki shnong rit bad ki nongbah jong ngi, ki long kiba la kloi ban ïashimbynta ban pynneh pynsah ïa ka mariang kumjuh ruh ïa ka kolshor bad ka jingngeit jong u mynbarim,” la bynrap shuh shuh u Conrad.

U la ïathuh ruh ba lyngba kane ka ‘Centre of Excellence for Climate Change’, kaba yn sa thaw ha ka nongbah Shillong, ka sorkar jylla kan trei shitom shuh shuh ban pynsaphriang ïa ka jingtip halor ka jingkylla jong ka mariang, lyngba ki skul bad ki jaka pule bapher bapher.

“Ka sorkar jylla ka la sdang ïa ka prokram ‘Green Meghalaya’, kaba long kum kawei ka prokram kaba ai jingiarap ïa ki nongshong shnong kiba pynneh pynsah ïa ka mariang. Lyngba kane ka prokram, ngi thmu ban pynneh ïa ki jaka khlaw kumba ar lak hectare ha kine ki san snem ki ban wan. Ngi ïatrei shitom katba lah ban pynbha ïa kane ka jaka sah jong ngi, kaba ngi khot ka ïing. Ngi dang ïai kyrshan ïa ki jingtrei kiba ïadei bad ka jingpynneh ïa ka mariang, kum ka thung dieng, ka rep ka riang, bad kiwei kiwei. Ka Chief Minister’s Solar Mission, ka long kawei na ki prokram ka ban ïarap ïa ki jaka pynmih bording kiba wan na ka sngi, kiba pyndonkam ha ki longing,” la pyntip shuh shuh u myntri rangbah.

U la ong ruh ba ka thaiñ shatei lammihngi ka donkam ban tih bniah halor ki mat kiba ïadei bad ka jingkylla jong ka mariang. U la ong ruh ba ngi donkam ban pynlong ïa ki jingïatai kiba man ka por halor kane ka mat bad kiwei ki ri kiba marjan bad ka ri India. U la ong ba kam don kano kano ka jingeh ne kita diengpyngkiang kiba pynwit ban ïatai bad ïatei lang halor kane ka mat.