Ka Shnong Syntung bad ka jingitynnat jong ka thaiñ

Kane ka jingthoh ha dei khamtam ïa kito ki para nongshongshnong jong ka Meghalaya kiba ieid, ñiewkor bad sngewsarong ïa la ki shnong ki thaw, ïada bad sumar ïa ki shnong ki thaw bad ïa...

Kynjatshai

— 6 minutes read
Represent Image

Kane ka jingthoh ha dei khamtam ïa kito ki para nongshongshnong jong ka Meghalaya kiba ieid, ñiewkor bad sngewsarong ïa la ki shnong ki thaw, ïada bad sumar ïa ki shnong ki thaw bad ïa ka Jylla na ka jingpynjaboh, pynjulor, pyndkhaw ïa ka mariang bad ki spah bymlah pynshongdor kiba don ha ka MEI MARIANG bad ki sawdong sawkun jong ka. Ka dei ruh ka jingthoh kaba ïarap ban tip bad sngewthuh shaphang ka shnong Syntung, ki nongshongshnong jong ka kumno ki im ki long ki man bad kumta ter ter.


Kane ka shnong ka don kumba 77 km na sor Shillong 3 kynta ei ei da ka kali lada kheiñlang bad ka “traffic jam” ha ki bynta jong ka Laitkor-Anjalee. Ka dei ka shnong kaba la kyrkhu da U Trai Nongbuh Nongthaw ha ka jingitynnat ka jong ka Shnong, ha ka jingbha jong ki nongshongshnong bad ba la kyrkhu da ka jingdon ka mariang bad ki sawdong sawkun ba itynnat, bapyngngad ryngkat ka jingdon ki khlaw bajyrngam (wat la kim rben shuh ruh). Ki wah bad ki khriang kiba dang sngur khlir khlir lem bad ki Kshaid ba ithiang bad ki riat ki lyhuh bajylliew bad bajyrngam kiba iasnohlang ki khlaw lyngngai ter ter. Dei kine keiñ kiba la khring ïa kiwei ki briew na kylleng ban poi-jngoh ïa kane ka shnong bad ki jaka ha ka thaiñ. Ka dor ban poi-jngoh lut ïa kine ki jaka baitynnat ka dawa ïa ka jingïaid kjat kaba shitom namar ym lah pynpoi kali. Sa kawei pat kaba pynpawnam ïa kane ka shnong ka dei ba ka jingrep ïa u Sohñiamtra u babang, bathiang bad bashyngiam bha bad lah ban ïoh lada ïakren lypa bad u Secretary shnong, u Bah Niewkor Nongrum da ka phone 6009278949 hynrei mynta ka snem ym ïoh Sohñiamtra namar la jlor lut ki syntiew diengsoh niamtra ba kawut tyngeh ka lyer ha u bnai Ïaiong-Jymmang.


Shaphang kane ka shnong, ka don ha ba kut ka surok Smit-Jongsha-Mawkynrew-Jatah-Syntung. Ka la long shnong la palat 100 snem ong ki bor synshar shnong namar ym don jingthoh bad katkum u Secretary shnong, u Bah Niewkor Nongrum, wat ka Balang shnong Presbyterian ka la dap 100 snem ha ka snem 2021 (mynshemsnem) bad ka shnong ka la dep don bun snem shuwa kata. Mynta, kane ka shnong ka la don 219 tnum ïing, 686 ki shynrang bad 685 ki kynthei baroh ki long 1371 ngut ki khlieh briew. Ki don ruh 685 ngut ki Nongthep-vote, ki Samla 15 haduh 25 snem ka rta ki don 316, ki khynnah 0 snem haduh 14 tam ki don 433 ngut bad kiba la pass Matrik shaneng na shnong ki don 300 ngut. Kiba la nang ban thoh bad ban pule ki long 80 na ka 100. Ha Shnong ki don ki kur Suting, Mynsong, Dkhar, Mukhim, Lynshiang, Nongrum, Surong, Pohshna bad Pale, kham bun eh ka kur Suting. Ki kynhun Balang pat ki don tang lai, ka Presbyterian, ka Balang U Khrist bad ka Balang U Blei (Megh-Assam). Ha Shnong ka la don ka Dorbar Hall, Madan ïalehkai ba la ai da ki MLA, ka Umpipe, Ïingskul ba la ai da u MDC, ka Ding ilektrik na ka MeECL, ka Surok rong na ka PWD, Sub-Centre bad 2 ngut ki Asha na ka Health, Surok shnong, lynti iaidkjat (footpaths), pungdohkha na ka MGNRES, 2 tylli ki Anganwadi Centre bad 2 ngut ki Anganwadi Worker na ka ICDS bad ka Umrep na ka Water Resources.


Ki longïing ha Syntung ki im da ka jingtrei shitom dukhi dukhait haduh Katta Katta kumba long lem ki Nongrep na kiwei ki thaiñ Riwar bad Rilum (upland areas) ruh. Kiba la Kham bit Kham biang ki don kumba 50 tnum iing hynrei kiwei pat,169 tnum iing, kiba dang tlot eh ha ka ïoh ka kot. Ki ba bun bah ki longïing (kumba 85 na ka 100) ki im hi na ka rep Synsar, Tympew bad Sohñiamtra. Don ruh kiba la pyrshang ban rep Sohshan ne Sohpdah (Strawberry) bad u long bha iathuh u Secretary shnong. Ki don ruh napdeng ki longiing kiba la shim ruh ïa ka kam khaiï Tympew, Synsar bad kiwei kiwei ban kham im. Ki tnum iing ki shong ki sah ha khyndew Raid hynrei ki rep ha bri lajong bad ki bym don ki shu repwai ha Bri ne Lyngkha jong kiwei.


Ka Khubor kaba sngewhun bha ka long ba ka shnong ka dang lah ban ri kyrpang ïa ki khlaw bad kam shah ban pom pathar laitnoh tad lada donkam eh ban shna synduk ban buh metïap.Lait nangta ka pyrkhing bha ïa baroh. Ki khlaw ha sharing ka wah Rash bad wah Umngot pat ki dei ki khlaw shimet ban rep Tympew, Synsar bad kiwei. Shuh shuh, kaba dang pynitynnat ia ka shnong bad ki thain shnong ka long ba jingdon ka wah Rashi bad ka wah Lyngkhung kiba don kham jan ha kiba don ki Kshaid ba ithiang bad ka wah Umngot kaba jngai khyndiat kumba 1 kynta ïaidkjat. Ha wah Rashi bad wah Lyngkhung don ki Dohkha, Dohthli, Shymprong, Shersyngkai, shibun ki Shalynnai, Dohmain, ki Tham bad Kiwei Kiwei. Ha wah Umngot pat don ki Dohkha, Khakew, Khabsein, Khaiong, Khalad, Dohmain, Shersyngkai bad kiwei kiwei kiba bang bha bad shngiam hun jrut.

Kaba pynsngewsih ka long ba Katba nangmih ki snem ki Dohum ki la nang duna bad don ruh kiba la Jan duhjait namar ba ki bor synshar shnong ruh kim lah ban Khang bad pyrkhing namar ki wah ruh ki pajih khamtam ka Wah Umngot ba kynjah briew bad ki nongpynjot ia ki Dohum ruh ki bun ne baroh arliang ka wah Umngot bad kim salia ïano ïano ruh da kaba bret da ki tiar pynbthei, tiar siat bad ber da ki Tutia lane Bleaching powder bad kiwei kiwei ki tiar ne dawai pyniap Dohum. Bun ki Dohum lada ki lait na ka jingiap ruh ki kylla lyngki noh bad kim pun pylleng shuh.


Na ka bynta kito ki Nongpule ki bym pat tip bad poi sha thain Syntung, Jatah, Nonghulew, Siangkhnai ne Nohron, ki shnong kiba iajan bad ka Shnong Syntung ki dei – na Mihngi ka don ka Mawlang, Mawjatap bad Siangkhnai: na Sepngi ka don ka Nongryngkoh, Mawsna bad Nohron. Shatei – Umsawwar, Khlieh Asem bad Pashang. Shathie: tang ka Nonghulew.

Na ka bynta kito kiba thmu ban leit jngohkai ia ka jingithiang jong ka thain Syntung bad Nonghulew da ka Kali kin iaid lyngba ka Smit sha Thangsning-Lad Diengsai-Rapleng-Jongsha- Mawkynrew – Laitmynsang – Mynsang – Jatah- Nonglyer – Pashang – Umsawwar – Syntung bad Nonghulew. Ka jingjngai na Smit sha Syntung ka long kumba 62 km bad haduh Nonghulew ka long 67 km. Ha ka thie ka thaiñ ka shnong kaba heh tam ka dei ka Nongryngkoh kaba jngai kumba 70 km na Shillong.

Da u Bah Philip Marwein