SHILLONG:
Uwei na ki nongthoh kot khubor ka jylla Meghalaya u Bah Starfing Pdahkasiej u la ïathuh ba mynta ka kynti ruh un mih pyrthei ban ïakhun ïa ka jingjied nongmihkhmat sha ka ïingdorbar thawaiñ ka jylla ha u snem 2023 na ka seng saiñ hima sima, ka Nationalist Congress Party (NCP) na Mawsynram konstitwensi.
Lah ban kdew ba ka seng saiñ pyrthei ‘Nationalist Congress Party’ (NCP), ka dei ka seng ba la seng da ki lai ngut ki nongmihkhmat jong ka ri India, kum u Sharad Pawar, u Tariq Anwar bad u symbud lamphang barim jong ka ïingdorbar thawaiñ ka Lok Sabha, uba la khlad noh, u Purno A Sangma, ha ka snem 1999.
Haba ïakren kyrpang bad u Kynjatshai, u Bah Star u la ïathuh ba ka jingrung jong u sha ka kam saiñ hima kam dei shuh kaba dang thymmai. Hynrei ka jingthmu jong u ban ïakhun elekshon ka long ban shim ïa ka kabu ban pynsngewthuh ïa ki paidbah ba kim dei ban ngop ha kata ka jingïasiew ïatda da ka bor jong ka pisa. U la ong kaba kongsan ka dei ba uno uno u briew uban ïakhun ïa ka elekshon, u lane ka, ki dei ban don ka jingïohi jngai.
U Bah Star u la ïathuh ba ki mat ïakhun elekshon 2023 kin long ban kyntu ïa ka sorkar jylla ban pynbeit ïa ka ktien Khasi ha kaba ïadei bad ka rukom spell dak kaba beit ba ryntih, ka ban ïabud lang da baroh haba thoh jingthoh. U la ong ruh ba u la ju ïaikren ïa kane ka bynta na kawei ka por sha kawei pat, hynrei kine ki jingkren jong u ki la shu kylla long tang ki jingkren ha ri khlaw, ha ri kynjah. Une u kyrtong ka NCP u la ïathuh ba u dkhot jong ka ïingdorbar thawaiñ uba long mynta u nongïalam ka Trinamool Congress ha Meghalaya, u Bah George Lyngdoh u la pynsngew ha ka ïingdorbar thawaiñ jong ka jylla ïa ka jingdonkam ban ithuh noh ïa ka ktien Khasi bad ban buh ïa ka ha ka khyrnit kaba phra jong ka riti synshar ka ri India.
U la ong ruh ba mynshuwa ha ka manifesto elekshon jong u, ha ka snem 2008 u la ju ïaikren ba lah donkam ka jingpynkupbor bad ban ai ka jingïada ïa ki khlieh nongsynshar bad ki rangbah shnong.
U la ong ruh ba lada ïoh ïa ki nongmihkhmat kiba don ka jingkitkhlieh ïa ka jylla, ‘namar lada kwah ban kiew, donkam ki policy kiba har rukom’. U la ong ba mynta ha ka jylla, ki paidbah ki ud ki nam, namar ka jingkyrduh kam.
“Ka jylla jong ngi kam dei kata kaba kyrduh ïa ki kam, ki jam haduh ba ngi hap ban ud, ban nam hynrei donkam ban don ka bor ban peit ba kumno ban wanrah bad kumjuh ban thaw da ki policy khnang ba yn ïohkam ïohjam ki khun samla,” la pynpaw u Bah Star.
Ha kaba ïadei bad ka jingsngewthuh jong u ïa ki seng saiñ hima sima, u Bah Star u la ong ba ha ki jylla kiba rit kum ka jylla Meghalaya, ‘lada don ïa ka party riewlum (Regional Party) kaba khlaiñ kan jin da long kaba bha tam’. U la ong ba ki party riewlum lane ki trai ri, ki sngewthuh kham bha; ‘hynrei kaei kaba jia ha Meghalaya, man jan ki elekshon ki mih ki party riewlum’.
“Ka mih ka party People’s Democratic Front (PDF) shuwa ka elekshon, ka mih ka KHNAM shuwa ka elekshon bad mynta shuwa ka elekshon 2023, ka mih pat sa kawei ka party ka VPP. Lada kine ki party bapher bapher ki don ka jingkitkhlieh ïa ka jylla, ki dei ban don da ka seng riewlum kaba khlaiñ,” la ong u Bah Star.
U la ong ba lada peit nuksa ha ka jylla Sikkim, mano ba synshar; ‘ka dei ka party riewlum’. “Ka jingkiew ka jylla Sikkim tang na ka kam jngohkai ha kaba la jan 40 percent ka jingïoh ka jylla, ka dei na kane ka kam jngohkai. Ngi donkam ki nongïalam kiba khlaiñ hynrei sniewbok ba hapoh ka jylla Meghalaya ka la mih tang ka jingïaknieh nongïalam bad na kane ka daw ki ïohlad kine ki ‘National Party’, la bynrap u Bah Star.
“Ki National Party ki don la ka jong ka rukom ban peit ïa ka ri baroh kawei namar kim lah ban leh shilliang ïano ïano. Kum ki party riewlum, lada ki don ka bor kaba khlaiñ ban ïatylli kawei, kan jin da la bha eh ïa ka jylla kaba rit kum ka Meghalaya. Haba ong ba khlaiñ ki party riewlum, kam mut ban khlaiñ tang kawei ka party. Ki lah ban don kumba 4-5 tylli ki party, hynrei ki dei ban mynjur ïa uwei u nongïalam. Hynrei kaba sngewsih ba uto ruh u kwah nongïalam, uto uwei ruh. Na kata ka daw ha kaba khatduh ki tlot noh ki party riewlum. Kumba long mynta ha jylla Meghalaya ki party riewlum, ngam tip shuh bad kan jia lada ka long kumba long mynta. Na kata ka daw donkam ban pynbeit, ngi donkam ïa ki National Party,” la ong u Bah Star.
Ha kaba ïadei bad ka roi ka par, u Bah Star u la ong ba ka pisa ka wan katkum ka jingpynkhreh jong ka Planning Commission ha kato ka por bad mynta ha ka sorkar u Modi, ïa ka Planning Commission la pynkylla sha ka Niti Ayog. U la ong ba bun ki skhim kiba wan na ka sorkar pdeng na ka bynta ki jylla ba kyrpang la mang na ka bynta ki paidbah; kum ka nuksa ka skhim kaba T.100 klur, ka mut 90 percent ka ai na ka sorkar pdeng bad 10 percent na ka jylla. U la ong ba ka sorkar pdeng bad ka sorkar jylla kim lah ban ïaid lait ïa ki kyndon ‘kiba mut ba don ha ka sorkar kin lah ban sei pisa, hynrei em’. U la ong ba ki paidbah ki dei ban sngewthuh ba ha Meghalaya ka don ka Bharatiya Janata Party (BJP), kin ïoh pisa shibun, kane ka jingpyrkhat ka dei tang ka jingshah pynsngewthuh bakla
