Ha kawei ka sien katba u wei u rangbah ba don burom u dang wan phai na la jingtrei, u la i lyngngoh ïa ka jingïalum jong ki briew ha kawei ka kyndong ryngkat ka jinghylla, kumta u la leit hajan ban peit jia aiu, shuit u kyndit ban ïohi ïa u wei u khynnah samla uba la shah shoh shah dat la mih snam ka khmut la jngem ka ngap, ynda la kylli na kiba ieng hangta ïa ka daw ki la ïathuh namar ba u tuh biskot. Haba u peit sha kita kiba ieng hangta ki don bun kiba dang wan trei ophis kum ma u hi, kiba bun ki longkmie kiba la kynshi kyniw ïa u.
U ta u rangbah u la leit ban sneng, ban pyni ïa uta u samla, hadien kata u la kren ïa kita kiba la kem ïa u ba kin pyllait noh ïa u, u la phah thew katno kilo u piskot ba la ïoh na pla jong u, hadien ba la thew la shem ba dei lai kilo. Ha katei ka por ka dor u biskot ka dei saw tyngka shi kilo. U rangbah u la siew ïa ka bai biskot 12 tyngka bad pyllait noh ia u khynnah samla. La ktah ïa u khynnah samla da kata ka jingleh jong u rangbah. Naduh kata uta u khynnah u la kylla.
Ka long kaba suk ban kem ïa u nongtuh biskot. Ka long kaba suk ban kheiñ ïa ka dor jong ka mar ba la tuh. Hynrei phi la ju pyrkhat katno ka dor jong ka por ba la tuh da ki briew ba trei ha ki kam Sorkar, ki seng treimon sngewbha, ha ki Karkhana bad ha ki kynhun balang. Jan man ka sngi la ar kynta ka por la tuh na ka por trei. Ka por trei la buh 10:00, kiba bun ki poi trei 11sha neng. Ki don sa katto katne pat kiba poi trei 12 baje. Ka por wai 5 baje, kiba bun 4 tam ki la mih, ki don kiba ha ka kyrteng jong ka shaw skul khun ki mih 3 baje, ki jah noh syndon jar. Lada ka jingtuh ïa ka por ka long ar kynta man ka sngi. Katno tyngka ki tuh man ka sngi lada pynkylla ïa ka sha ka dor pisa.
Ka bainong na ka bynta kiba trei Sorkar kaba duna eh haba kheiñ dor sngi ka long 400 tyngka. Ka dor trei ha ka shi kynta ka shong 57 tyngka. Lada tang shi kynta ka por la tuh man ka sngi. Ka pyni ba man ka sngi la tuh 57 tyngka na ka sorkar, kheiñ ha ka shi bnai katno?. Kiba trei ha kiwei pat ki ophis ne jaka trei bym dei jong ka sorkar. Ka bai trei ka long 140 shi sngi. Ka dor na ka bynta shi kynta ka long 20 tyngka. Lada 20 tyngka la tuh man ka sngi katno kan long ha ka shi bnai.
Ka long kaba suk ban kem ban pynrem bad ban pynshitom ïa u nongtuh biskot bad ka long ruh kaba suk ban pynkylla ïa u, hynrei kumno pat ïa ki nongtuh por? ïa ki ym don ba kem, ym don ba pynrem bad ym don ba pynshitom bad ka long kaba eh ïa ki nongtuh por ban pynkylla. Kaei ka jingïapher? U Nongtuh biskot u tuh pylleiñ pylleiñ (direct) katba u nongtuh por pat, kam long pylleiñ ne beit beit (indirect). Hynrei lada kheiñ ïa ka dor, jingjur jong ka jingpynduhnong, ki nongtuh por ki dei kiba kham khraw.
Ka jingthmu jong kawei na ki shiphew hukum, “Men ym tuh”(Eksodos 20:15), ka dei ban adong ïa ki briew ba kim dei ban pyrshang ban ïoh ïa kiei kei da ka lynti bym dei, hynrei ban ïoh ïa ki jingdonkam da ka lynti kaba dei, da ka jingtrei shitom, trei hok.
Hato phi la ju kylli ïa lade, phi la ju kheiñ ïa ka dor jong ka jingtrei ne jingshakri jongphi, ba phi dei hok ne em ban shim ïa ka jingsiew ba pura? Hato ka jingtrei jongphi ka ïaryngkat dor bad ka jingsiew ba phi dawa?
Bunsien ngi ïa kren tang shaphang ka hok ba ngi dei ban ïoh, ngi klet pat ban kren shaphang ka kamram kaba ngi dei ban leh na ka bynta kata kaba la siew ïa ngi? Tang ba pynslem ïa ka tulop ruh la khie dom, la kren, la kynnoh bun jait, ym pat ïa kren ïa ka jingshahot tulop. Hynrei phi la ju pyrkhat katno ka jingpoi slem jongphi ka ktah ïa ka kam, ym pat ïa kren ïa katno ka jingkhate jong phi na ka por trei ba la buh ïa phi ban trei.
Da u K.Neldarson Sohkhlet
